บันทึกของเลขาธิการ(ตอนที่ 3)

พล.ต.ประสาท เหล่าถาวร*
พ.อ.ชะเลง ฉายวิโรจน์**

     มีคำถามอยู่เสมอว่ามีเลขาธิการแล้วทำไมต้องมีเลขานุการ องค์กรเอกชนสาธารณะประโยชน์หรือ Non ฌGroverment Organization (NGO) ที่มีการบริหารจัดการในรูปแบบของสมาคม, มูลนิธิ, สภา, สมัชชา, ชมรม, กลุ่มสาขาวิชาชีพ เมื่อเข้าไปศึกษาระบบการบริหารจัดการองค์กรส่วนใหญ่มีการจัดหน่วยที่มี นายก, ประธาน, ผู้จัดการ, เลขาธิการ, เลขานุการ ใช้ชื่อแตกต่างกันออกไปตามความนิยมชมชอบของผู้ก่อการหรือผู้ก่อตั้งองค์กรนั้นๆ ไม่มีกฎระเบียบที่ชัดเจนเป็นบรรทัดฐาน เมื่อลองเปิดพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 เลขาธิการ น.ผู้ดำรงตำแหน่งบริหารระดับสูงตำแหน่งหนึ่ง เช่น เลขาธิการสหประชาชาติ เลขาธิการราชบัณฑิตยสถาน เลขาธิการรัฐสภา เลขาธิการสมาคม. (ส.เลขาธิการี ว่า เสมียนของพระเจ้าแผ่นดิน). เลขานุการ น. ผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับหนังสือหรืออื่นๆ ตามที่ผู้บังคับบัญชาสั่ง. SB-EDS Moderm English-Thai Dictionary ฉบับ ดร.รักษ์ เที่ยงบูรณธรรม พ.ศ. 2541 :Secretary General เลขาธิการใหญ่, หัวหน้าหน่วยงาน. Secretary เลขานุการ, เลขาธิการ, เลขานุการส่วนตัว, ผู้ทำหนังสือ, รัฐมนตรี, เจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ของรัฐ, โต๊ะเขียนหนังสือแบบหนึ่งที่มีตู้หนังสือ. Sec-re-tary secretaries, confidential employee, secretary, fr. 1: one employed to handle correspondence and manage routine and detail work for a superior 2 a: an officer of a business concern who may kiip records of direc-tors’ and stockholders’ meetings and of stock ownership and transfer and help supervise the company’s legal interests b: an officer of an organization or society responsible for its records and correspondence. มีผู้สรุปไว้ง่ายๆ ว่า เลขาธิการ หมายถึงผู้ทำหน้าที่เกี่ยวกับงานธุรการของสมาคมทั้งหมดเป็นหัวหน้าเจ้าหน้าที่สมาคมในการปฏิบัติกิจการของสมาคม และปฏิบัติตามคำสั่งของนายกสมาคม ตลอดจนทำหน้าที่เป็นเลขานุการในการประชุมต่างๆ ของสมาคม เลขานุการ หมายถึงเป็นผู้ทำหน้าที่อำนวยความสะดวกให้แก่ผู้บริหารขององค์กรในการบริหารจัดการงานขององค์กรให้บรรลุผลสำเร็จตามนโยบาย และเป้าหมายขององค์กร ตลอดจนช่วยแก้ไขปัญหาอุปสรรคในการบริหารจัดการให้เป็นไปด้วยความราบรื่น และรวดเร็ว

     สำหรับสมาคมแพทย์ทหารแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ก็เช่นกัน ตำแหน่งเลขาธิการเป็นตำแหน่งหลักกล่าว คือเป็นคณะกรรมการอำนวยการตามข้อบังคับสมาคมแพทย์ทหารแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ พ.ศ.........ส่วนตำแหน่งเลขานุการ เป็นเจ้าหน้าที่สมาคมฯ ที่ได้รับการแต่งตั้งเพิ่มเติม เพื่อช่วยงานของนายกสมาคมฯ โดยหมุนเวียนไปตามวาระคือรอบละ 2 ปี ต่อเหล่า ดังนั้นหลักนิยมของสมาคมฯ เลขานุการจึงเป็นสมาชิกที่เป็นเหล่าเดียวกับนายกสมาคมฯ ที่จะช่วยประสานการทำงานให้คณะกรรมการและเหล่าทัพอื่นๆ ให้สอดคล้องสัมพันธ์และมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น การทำงานในลักษณะบูรณาการหรือการสร้างเครือข่ายความร่วมมือ Networking เป็นความคิดที่อดีตผู้บริหารสายแพทย์สี่เหล่าเล็งเห็นประโยชน์และนำมาใช้มากว่าสี่สิบปีแล้ว ถ้าจะใช้ภาษาสมัยปัจจุบันเรียกว่า มีวิสัยทัศน์ (Vision) ที่ก้าวไกลมากว่าครึ่งศตวรรษแสดงให้เห็นถึงความเป็นผู้นำทางปัญญาของสมาชิกเหล่าแพทย์ที่มีมาอย่างต่อเนื่อง ในส่วนของตำแหน่งเลขาธิการ ที่ส่วนใหญ่เป็นของเหล่าทหารบกมาโดยตลอดนั้น ต้องมาศึกษาบทเรียนจากอดีตของ พล.ต.วิชัย ชัยประภา เลขาธิการ คนที่ 10 ชุดที่ 13-19 เล่าให้ฟังว่า

บทสุดท้าย หากเปลี่ยนผ่านนายกสมาคมฯ เหมือนหัวเรือ ที่เป็นผู้ชี้นำทิศทางขององค์กร เลขาธิการก็คงเหมือนนายท้ายเรือให้นาวานั้นๆ บรรลุเป้าหมาย คณะกรรมการเปรียบกับฝีพายกราบซ้ายขวา ที่เป็นเครื่องมือช่วยเร่งความสำเร็จ เลขานุการควรเป็นผู้ทำหน้าที่ นายธงให้สัญญาณธงหรือคอยชี้ทางคอยโบกให้จังหวะองค์กรนั้นๆ ถึงจะดำเนินธุระกรรมต่างๆ ให้เป็นไปตามสิ่งที่วาดหวังได้สำเร็จ สำหรับผู้ช่วยเลขานุการ มีหน้าที่เป็นลูกมือเลขาธิการและเลขานุการในส่วนของเลขาธิการด้านพ่อบ้านดูแลการดำเนินงานของสำนักงานเลขาธิการสมาคมฯ เบื้องหลัง

รายชื่อนายก/เลขาธิการ/เลขานุการ

*อดีตเลขาธิการ
*ผู้ช่วยเลขานุการ